Russische naamvallen

Naamvallen zijn verschillende vormen die woorden aannemen, afhankelijk van hun functie in de zin.   Er zijn zes naamvallen in het Russisch. Laten we eens kijken naar de basisfuncties van deze naamvallen.

Eerste naamval: Nominatief – Именительный падеж

Eerste naamval is de basisvorm van een woord. Als je woorden leert vanuit een woordenlijst of een woordenboek, dan vind je ze altijd in  de eerste naamval.

• De nominatief geeft het onderwerp van een zin aan. Het onderwerp van de zin kun je omschrijven als: ‘wie of wat iets doet’ of ‘wie of wat iets is’.

Студент читает.  De student leest.

Катя дома.  Katja is thuis. 

• Eerste naamval geeft ook het naamwoordelijk deel van het gezegde aan:

Мария – журналистка. 

Maria is journaliste. 

Tweede naamval: Genitief – Родительный падеж

De genitief is de meest gebruikte naamval naast de eerste naamval. 

• De genitief is de vorm die aangeeft van wie of van wat iets is: 

Катя –  подруга Марии. Katja is een vriendin van Maria.

Центр города – het centrum van de stad 

• We gebruiken 2e naamval als we zeggen dat iemand iets heeft:

У студента есть книга.  De student heeft een boek.

• De tweede naamval wordt  gebruikt om de afwezigheid van iets aan te duiden. In het Nederlands wordt dit soort constructies vertaald met het woord ‘geen’

Здесь нет интернета.  Er is geen internet hier. 

У меня нет книги.  Ik heb geen boek.

• De Genitief wordt ook gebruikt na woorden die hoeveelheid aangeven: telwoorden (2, 3, 4, 5 enz) , сколько (hoeveel), много (veel), мало (weinig), литр(liter), килограмм (kilo) enz.

Два года – 2 jaar

Бутылка воды – een fles water 

Кусок пиццы – een stuk pizza 

•  We gebruiken de Genitief om te zeggen waar iemand vandaan komt:

Мария из России. Maria komt uit Rusland. 

Иван идёт с работы. Ivan komt uit zijn werk. 

Derde naamval: Datief – Дательный падеж 

• De Datief  is de naamval van het meewerkend voorwerp.  Een meewerkend voorwerp is degene die iets ontvangt.  In het Nederlands kan dit vaak worden uitgedrukt met het voorzetsel aan. 

Иван пишет письмо другу. Ivan schrijft een brief aan zijn vriend. 

• De Datief wordt ook gebruikt als we over leeftijd spreken: 

Ивану 40 лет. Ivan is 40 jaar oud. 

• Als we over een emotionele of fysieke toestand spreken:

Мне хорошо. – Ik voel me goed.

Мне скучно.  – Ik verveel me. 

Мне холодно. ik heb het koud.

• Met modale woorden zoals: надо/ нужно (moet), можно (mag), нельзя (mag niet)

Мне надо работать. Ik moet werken. 

• Als we naar iemand gaan

Я иду к доктору. Ik ga naar de dokter. 

Vierde naamval: Accusatief – Винительный падеж 

• Vierde naamval is de naamval van het lijdend voorwerp, het is iets of iemand die actie ondergaat. 

Я читаю книгу.  Ik lees het boek. 

Иван пьёт кофе. Ivan drinkt koffie. 

• De andere functie van de vierde naamval is het aangeven van een richting. In dit geval wordt het in combinatie met de werkwoorden van beweging gebruikt:

Макс идёт в школу.

Мария едет в Москву. 

Vijfde naamval: Instrumentalis – Творительный падеж

• Vijfde naamval wordt gebruikt om het middel of instrument aan te geven waarmee iets wordt gedaan. 

Я пишу ручкой. Ik schrijf met een pen.

Let op: in het Nederlands gebruik je dan het voorzetsel ‘met’, maar in het Russisch gebruik je geen voorzetsel in dit geval. 

In uitdrukkingen zoals “koffie met melk” gebruiken we ook de 5e naamval, maar dan wel met het voorzetsel:

Кофе с молоком – koffie met melk

• We gebruiken de vijfde naamval in combinatie met de werkwoorden быть (zijn) en  cтановиться/ стать (worden):

Он был директором. Hij was directeur.

Мария стала журналисткой. Maria is journaliste geworden.

• We gebruiken de vijfde naamval in combinatie met de werkwoorden die belangstelling en bezigheid uitdrukken. 

• Работать  – werken als 
• Интересоваться – geïnteresseerd zijn in
• Увлекаться – passie hebben voor iets
• Заниматься – bezig zijn met iets, beoefenen 

Я работаю преподавателем. Ik werk als docent. 

Марк интересуется русской литературой. Mark interesseert zich voor de Russische literatuur. 

Чем ты увлекаешься? Wat zijn je hobby’s? 

Ты занимаешься спортом? Doe je aan sport? 

Zesde naamval: Locatief  – Предложный падеж 

• De zesde naamval wordt gebruikt als we over een locatie spreken: 

В Петербурге – in Petersburg 

На работе – op het werk 

• De zesde naamval duid ook het  onderwerp van het gesprek aan(niet te verwarren met het onderwerp van een zin!). Het wordt gebruikt in combinatie met het voorzetsel о/ об – over, na de werkwoorden zoals: 

• говорить о – spreken over
• думать о – denken over
• писать о – schrijven over
• говорить о – spreken over

Мы говорим о работе. Wij spreken over het werk.

Я думаю о тебе. Ik denk over jou.

Naast bovengenoemde functies woorden de naamvallen gebruikt in combinatie met verschillende voorzetsels. Je leert uit je hoofd welke naamval bij het ene of het andere voorzetsel wordt gebruikt. 

In de volgende lessen gaan we in detail kijken naar elk naamval.